AKUT Arama ve Kurtarma Derneğinin tarihçesinden kısaca bahsedebilir misiniz?
AKUT Arama ve Kurtarma Derneği, ülkemizde ihtiyacı giderek daha fazla hissedilen arama ve kurtarma konusunda faaliyet gösterecek uzman bir ekibin gönüllülük prensibinden yola çıkarak bir dernek çatısı altında bir araya gelmesi fikri üzerindeki çalışmalar sürerken, 1995 yılı Aralık ayında Uludağ Keşiştepe'de yapılan bir arama kurtarma operasyonunda kendi adını ilk defa kullanarak çalışma içerisinde yer almıştır. Akabinde, Ali Nasuh Mahruki ve 5 arkadaşı tarafından 1996 yılında İstanbul’da resmen kurulmuştur.
1997 yılında Ocak ayında deprem eğitimini, Haziran ayında ise ilk sel eğitimini almaya başlayan AKUT, böylece talep edildiği takdirde doğal afetlerde de ilgili resmi kurumlara yardımcı olabilir hale gelmiştir.
1998 yılında Adana - Ceyhan depreminde 14 kişilik AKUT ekibi, 28 kişinin yaşadığı enkaz altında kaldığı bir apartmandan 2 yaşam kurtarmıştır.
1999 yılında meydana gelen Marmara depreminde ise ilk büyük operasyonlarını gerçekleştirmişlerdir. Marmara depreminde bölgede yaptıkları çalışmalarda, arama-kurtarma konusunun ülkemiz ve insanlarımız için ne kadar önem taşıdığını görmüşler, ancak aynı zamanda personel ve teknik imkân olarak daha ileri bir seviyeye ulaşmaları gerektiğini tespit etmişlerdir. Marmara depremi sonrası çalışmaları bu konu üzerine yoğunlaştırmış, ülkemizin büyük bölümünün doğal afetlere maruz kalma riskinin yüksekliği de dikkate alınarak Dernek çalışmalarının ülke geneline yayılması gerektiği kararı verilmiştir. Bu kararı hayata geçiren AKUT, günümüzde ülke genelinde 35 ekip ile çalışmalarını % 100 gönüllülük esası ile yürütmekte, her geçen gün bünyesine yeni ekipler katmaktadır.
AKUT sadece afet sonrası mı hizmet eder yoksa evvelinde de çalışma yapar mı?
AKUT özellikle afet sonrasında kurtarma yapan sivil toplum örgütüdür. Aynı zamanda afet öncesinde de çeşitli eğitimlerle, seminerlerle bilinçlendirme çalışmaları yapar.
AKUT Fethiye Ekibinin kuruluşu ne zaman gerçekleşti?
AKUT Fethiye ekibinin kuruluş çalışmaları Haziran 2008 ayında tamamlanmış ve resmi olarak açılışı yapılarak Fethiye ve bölgesine hizmet vermeye başlamıştır.
Gönüllü profilinizi özetler misiniz?
Halen 25 gönüllümüz bulunmaktadır. 11 gönüllü arkadaşımız aldıkları eğitimlerle arama-kurtarma konusunda operasyonel yetkinliğe ulaşmışlardır. 14 gönüllümüz ise operasyonlara lojistik destek sağlamakla görevlidirler.
Fethiye’nin Fiziki ve Beşeri durumunu bilmeyenler için anlatacak olursak?
Eski adı “Meğri” olan Fethiye, Muğla Büyükşehir Belediyesi’ne bağlıdır ve 42 mahallesi ile Muğla’nın en büyük ilçesidir. 3.059 km² olan yüzölçümünün % 70’i ormanlık ve makilik alandır. Nüfusu 140.500 olmakla birlikte bu nüfus yaz mevsiminde % 100’e yakın oranda artmaktadır.
İlçe hudutlarında denize dik olarak inen 180 koy-körfez bulunmaktadır. Kıyı uzunluğu 167 km. olan İlçede 18 adet ada mevcuttur. Bu adaların önemlileri Şövalye, Kızıl ada, Katrancı, Tersane, Domuz, Yassıca, Gemile, Ayanikolâ, Karacaören adalarıdır. İlçemiz zemininin % 70’ini balçık, bataklık ve alüvyonlar oluşturmaktadır.
Özellikle Batı Anadolu Fay Hattı içerisinde yer alan Fethiye-Burdur Fay Zonu tarafından risk altındadır. Fethiye tarihinde depremler sıklıkla gözlenmektedir. Örneğin 1856 yılında büyük bir deprem olduğu bilinmektedir. Ancak, 25 Nisan 1957 tarihinde 7.1 büyüklüğünde olduğu tespit edilebilmiş bir deprem meydana gelmiş ve 67 kişi ölmüş, 3200 adet binada önemli hasarlar meydana gelmiştir.
İlçemizde şu an 50.000 bina mevcuttur. Binaların % 50’si Deprem Yönetmeliği’ne uygun olarak inşa edilmiştir. Özellikle 2000’li yıllardan sonra yapılan binalar güvenli olup eski yapılar bir takım riskler taşımaktadır. 50.000 konutun 1.500’ü İngiliz ailelere aittir. İlçemizin en büyük geçim kaynağı Turizm olup yanı sıra tarımda da ülkenin önde gelen üreticilerinden biriyiz. İlçemiz 6 ay boyunca yoğun bir turizm sezonu yaşamaktadır. Özellikle yamaç paraşütü ve su sporları için yurt genelinde tercih edilir bir durumdayız. Gelen yabancı turistlerin % 60’ını İngilizler, % 25’ini Ruslar, kalanının çoğunluğu ise Almanlar oluşturmaktadır.
Yakınlarında M.Ö. 3000’lere ait yerleşim yerleri olduğu bilinmektedir. Bu antik kentlerden en önemlileri Telmessos, Kaunos, Kaydanda, Tlos, Pınara, Letoon ve Sidyma’dır. Yine önemli bir merkez olan Ölüdeniz birçok defa çeşitli otoriteler tarafından dünyanın en güzel kıyısı seçilmiştir.
AKUT’a dönecek olursak, ekibin lideri her operasyonun da lideri midir?
Ekibin liderinin her operasyona liderlik etme şansı yoktur. Zamanı müsait olan, ekip lideri yetisine sahip gönüllülerimiz operasyonlara liderlik yapmaktadır.
Gönüllü başvuruları nasıl gerçekleşir? Bu konuda belirlenmiş kriterleriniz nelerdir?
Gönüllü adayları bize AKUT web sayfasında belirtilen belgeler ile başvuruda bulunurlar, biz de belgeleri AKUT Merkeze (İstanbul) göndeririz. Gönüllü seçiminde din, dil, ırk, mezhep gözetmeksizin her bireyin kriterlerimize uyması halinde aramıza katılması mümkündür. AKUT Web sayfasında yer verilmiş olan AKUT vizyon, misyon ve değerlerine uyum sağlayabilme dikkate alınmaktadır.
Herhangi bir mesleğin Gönüllü üyeliğinde artısı ya da eksisi olabilir mi?
Hangi meslekte olursa olsun, önemli olan AKUT’u benimsemesi ve kurumsal kimliğimize uygun yaşam tarzıdır. Özellikle bir mesleği öne çıkartan bir yapımız bulunmuyor.
Örneğin 45 yaşında, hayatı boyunca hiçbir spor dalı ile uğraşmamış, iki çocuk doğurmuş, standart fiziki özelliklerde bir kadını bir enkaz operasyon personeli olarak yetiştirebilir misiniz?
Bahsettiğiniz özelliklerde birini enkaz operasyon personeli olarak elbette yetiştirebiliriz ancak bu kişinin görev süresi yaşla orantılıdır. Ancak tabii ki bu performans da kişinin yaşam tarzı ve genetiğine göre uzayıp kısalabilir.
AKUT’un bir siyasi görüşü var mıdır? Siyasi partilere üye olan kişiler derneğe Gönüllü olabilir mi?
AKUT siyaset üstü bir kurum olup yaşam hakkına hizmet eder. Ancak kişilerin bireysel olarak farklı farklı siyasi görüşleri hatta üyelikleri de olabilir. Bizim için önemli olan; dernek çatısı altında siyaseti kimliğini veya görüşünü dışarıda bırakmasıdır. Derneğimizde buna özellikle, itina ile dikkat edilmektedir.
Eğitimleriniz nasıl ve kim tarafından düzenleniyor? Bütün ekipler aynı anda aynı eğitimi mi alıyor? Eğitmenlerinizi kimler eğitiyor ve AKUT dışarıdan eğitim desteği alır mı?
Bütün ekiplerin eğitim süreçleri AKUT merkez tarafından düzenlenen planlı eğitimler ve eğitmen arkadaşların yapmış olduğu eğitim programları kapsamında yürütülmektedir. Her ekip aynı gün ve saatte aynı eğitimi alacak diye bir kural yok ancak tüm ekiplerin merkez tarafından belirlenen zamanlar içinde gerekli eğitimleri tekrarlama yahut tamamlama zorunluluğu elbette var.
Bizim uzmanlarımız daha önce Marmaris ekibi tarafından eğitilmekteydi. Belli yetkinliğe geldikten sonra AKUT merkez tarafından belirli aralıklarla yapılan etkinliklerle eğitim çalışmalarımıza devam etmekteyiz.
AKUT’un eğitim anlamında dışarıdan destek almasında gerek olduğunu düşünmüyorum. Kendi içimizde, dünya standartlarının gerektirdiği yetkinlikte pek çok eğitimci bulunuyor. Elbette eksikler olabilir ancak bu eksiklikleri hata noktasına taşımadan tamamlamak için var gücümüzle çalışıyoruz.
Eğitimlerin yoğunluğunu görüp kaçan oluyor mu?
Gelenler süreç hakkında bilgilendirilmiş olarak aramıza katıldığı için eğitimlerden kaçmazlar. Biz ekip olarak böyle şeyle hiç karşılaşmadık.
% 100 Gönüllülük esasıyla işleyen bir kurumda disiplini nasıl sağlıyorsunuz? Zor olmuyor mu?
Evet % 100 gönüllüyüz ancak önemli olan kişinin iş yapmaya gönlü olup olmaması. Bu varsa sorun olmuyor. Yanı sıra AKUT Arama ve Kurtarma Derneğimizin disiplin kuralları etkendir. Gönüllü olabiliriz ama hepimiz biliriz ki kurallar her zaman benliğimiz bir adım önündedir.
Fethiye ekibi olarak en çok hangi alanda öne çıkıyorsunuz?
AKUT Fethiye Ekibi paraşüt kazaları, kanalda-denizde arama kurtarma, kaybolma, büyük kazalar, selde arama kurtarma gibi alanlarda uzman olarak hizmet vermektedir. Bu alanlara yönelik olarak belirli aralıklarla hizmet içi eğitimlerimiz yapılmaktadır. Bugüne kadar özellikle paraşüt kazalarında yapılan operasyonlar gerek basın gerekse kamuoyu tarafından daha dikkatle takip edilmektedir.
Giderlerinizi nasıl karşılıyorsunuz?
Giderlerimizi olmazsa olmazımız bağışlarla karşılamaktayız.
Ege Bölgesinde neden bu kadar çok yangın çıkıyor?
Ege bölgesinde çok yangın çıkmasının nedeni ormanlık alanın fazla olması ve tüm Türkiye’de olduğu gibi vatandaşların genel olarak bilinçsiz hareket etmesidir.
Paraşüt kazaları % 100 önlenebilir mi?
Paraşüt kazalarının en önemli nedeni hemen her alanda olduğu gibi kurallara uymadan gerçekleşen uçuşlardır. % 100 önlenebilir demek doğanın gücünü görmezden gelmek olur, ancak teknik hiçbir sebep olmaksızın bir kaza olma riski özellikle ilçemizin doğa şartlarında çok çok düşük, belki birkaç milyonda 1’dir.
Sevmediğiniz bir operasyon türü var mıdır?
Sevmediğimiz operasyon türü diye bir şey olamaz. Böyle bir lüksümüz yok.
Operasyona çıkarken Kamu kurumlarıyla irtibatta mı oluyorsunuz?
Operasyona çıkarken karakola ya da jandarmaya gerekirse haber veriyoruz. Zaten genellikle operasyon bilgisi bize jandarma ya da 112’den gelmektedir.
Soma’daki kurtarma operasyonunu değerlendirebilir misiniz?
Soma’daki kurtarma operasyonun detayı kamuya çok fazla yansıtılmadığı ve konu uzmanlık alanımız dışı olduğu için yorum yapamam.
Afet bilinçlendirme çalışmaları ülkemizde yeterli midir?
Afet konusunda bilinçlendirme çalışmalarına özellikle 1999 Marmara depreminden itibaren hız verilmiştir. Hem STK’lar hem Devlet tarafından güzel şeyler yapılıyor, takdir etmek gerekir. Ha yeterli midir, değil. Eksikler tabi ki var söz konusu eksikler zamanla tamamlanacaktır. Bu bir süreç olayı...
Yardım çağrısı size nasıl ulaşır? İstanbul merkez aranıp onlar mı size yönlendiriyor?
Zaman zaman öyle olduğu da oluyor ama genellikle yerel bir operasyon ihbarı bize 112 çağrı merkezi veya jandarma tarafından gelir. Bizi aramak için Orman İşletme Müdürlüğü, Emniyet Müdürlüğü, Jandarma Komutanlığı, Belediye, Kaymakamlık ve Sahil Güvenlik komutanlığına vermiş olduğumuz telefon numaralarımız aracılığı ile ekibe ulaşırlar. Operasyona gidilip gidilmeyeceğine ekip lideri ve operasyon ekip liderleri ortaklaşa karar verir.
Büyük bir afet durumunda görev dağılımı nasıl gerçekleşiyor?
Bölgemizde de başka bir bölgede de orta veya büyük çaplı bir afet olursa intikal, kimlerin gideceği ve ulaşım AKUT genel merkez tarafından planlanır. Biz de bu planı uygularız. Bu tür durumlara AKUT Fethiye olarak gücümüz nispetinde katkıda bulunmaya hazırız.
Basında sıklıkla çıkan keçi kurtarma haberleri sizi rahatsız ediyor mu?
Bu tarz operasyon haberlerinden elbette rahatsız değiliz.
Keçiler neden çıktığı yerden inemez?
Keçinin fiziksel ve psikolojik durumuna göre değişir. Ancak dört ayaklı hayvanların birçoğu anatomileri gereği inişte değil çıkışta daha rahat hareket eder. Keçi de bunlardan biri.
Kaza geçirmiş birinin ölü olduğunu bile bile, onu bulunduğu yerden almaya gider misiniz?
Aynı anda kurtarılmayı bekleyen canlı biri yoksa (ki öncelik her zaman hayatta olan bireyi güvenli noktaya nakletmektir.) tabii ki gideriz. Her türlü görev bizim için kutsaldır.
Operasyondan sonra psikolojik travma yaşanır mı?
Kişiye göre, operasyonun türüne veya afetin boyutuna göre değişkenlik gösterir ancak travma yaşanması elbette mümkün. Duygusal çöküntüler olabilir ancak bu durum belirli aralıklarla yapmış olduğumuz psikolojik eğitimlerle bertaraf edilmektedir.
Operasyonlardan bizimle paylaşabileceğimiz enteresan bir anınız var mı?
Bugüne kadar birçok operasyon gerçekleştirdik. İrlandalı bir turistin paraşüt kazası sonucunda kurtarma operasyonu yapıldı ve hastaneye götürdük. Bir gün sonra İrlandalı turisti ziyarete gittiğimizde bizi gözyaşıyla karşılaması bizim için unutulmaz, duygu yüklü bir andı.
Sizce en iyi AKUT Ekipleri hangileri?
Bence en iyi 3 ekip İstanbul, Antalya ve Bingöl ekipleri.
İnsanlar neden AKUT’a gönüllü olur?
İnsanların AKUT’a gelmelerinin en birinci nedeni yardım etme güdüleridir.
AKUT neden bu kadar sevilen ve güvenilen bir kurum?
AKUT’un bu kadar sevilmesinin nedeni karşılıksız olarak gerek zamanını, gerek parasını harcayarak kendilerine yardıma koşan gönüllülerin karşısındakine verdiği enerji olmalı. AKUT bir markadır. Bunu herkes bilir ve bu bilinç sonsuza kadar artarak yayılacaktır. AKUT bir ayrıcalıktır, örnektir, idoldür bir benzeri yoktur, olamaz da.
Nasıl bir lidersiniz?
Aslında bu soruyu benden çok gönüllü arkadaşlarımın cevaplaması gerekir. Ancak bana sorduğunuz için söylüyorum. Lider olan kişide gerekli olan özellikleri taşımam nedeniyle bugüne kadar başarılı bir şekilde AKUT FETHİYE’yi yönettiğimi düşünüyorum. Bir yönetici güler yüzlü, hoş görülü, zeki, adil, hümanist, günü yakalayan, ileri görüşlü, kararlı, ilkeli olmalı diye düşünüyorum. Çok şükür ki bunlar bende mevcut durumda. Ömrümün yettiği sağlığımın el verdiği sürece AKUT FETHİYE için hizmet etmeye devam edeceğim.
Eklemek istediğiniz son bir şey var mı?
Eklemek isteğim şey, ekiplerle ilgili bu tür tanıtıcı çalışmaların daha sıklıkla devam etmesi.
Sevgilerimle…
AKUT Basın İlişkileri Birimi